رنگ پارچه: هنر خلق طرح‌های منحصر به فرد روی لباس
رنگ پارچه ماده‌ای است که برای تغییر رنگ الیاف پارچه استفاده می‌شود. این مواد می‌توانند طبیعی یا مصنوعی باشند و با روش‌های مختلفی به الیاف پارچه متصل شوند. هدف از رنگرزی پارچه، ایجاد رنگ‌های متنوع، بهبود ظاهر، محافظت از الیاف در برابر آسیب‌های محیطی (مانند اشعه UV) و یا ایجاد خواص خاص (مانند ضدآب شدن) است. انواع رنگ پارچه رپین و مونت مارت و… در بازار موجود است.
انواع رنگ پارچه:
. رنگ‌های مستقیم (Direct Dyes):
- ویژگی‌ها: این رنگ‌ها به طور مستقیم به الیاف پارچه متصل می‌شوند و استفاده از آن‌ها نسبتاً آسان است. معمولاً برای رنگ‌آمیزی الیاف سلولزی مانند پنبه، کتان و ریون استفاده می‌شوند.
- مزایا: ارزان، طیف رنگی گسترده و استفاده آسان.
- معایب: ثبات شستشوی پایین (به راحتی رنگ پس می‌دهند) و ثبات نوری متوسط.
2. رنگ‌های راکتیو (Reactive Dyes):
- ویژگی‌ها: این رنگ‌ها با الیاف پارچه پیوند شیمیایی برقرار می‌کنند و به همین دلیل ثبات بسیار بالایی دارند. برای رنگ‌آمیزی الیاف سلولزی مانند پنبه، کتان و ریون بسیار مناسب هستند.
- مزایا: ثبات شستشو و نوری عالی، طیف رنگی گسترده.
- معایب: گران‌تر از رنگ‌های مستقیم، نیاز به شرایط خاص برای رنگ‌آمیزی (pH و دما).
3. رنگ‌های اسیدی (Acid Dyes):
- ویژگی‌ها: این رنگ‌ها در محیط اسیدی به الیاف پروتئینی مانند پشم، ابریشم و نایلون متصل می‌شوند.
- مزایا: رنگ‌های روشن و زنده، ثبات نوری خوب.
- معایب: ثبات شستشوی متوسط تا خوب (بسته به نوع رنگ)، ممکن است به الیاف سلولزی آسیب برسانند.
4. رنگ‌های بازیک (Basic Dyes):
- ویژگی‌ها: این رنگ‌ها به الیاف اکریلیک، پلی‌استر کاتیونی و برخی از انواع نایلون متصل می‌شوند.
- مزایا: رنگ‌های بسیار روشن و زنده، قدرت رنگ‌دهی بالا.
- معایب: ثبات شستشو و نوری پایین (به راحتی رنگ پس می‌دهند)، استفاده محدود به الیاف خاص.
5. رنگ‌های دیسپرس (Disperse Dyes):
- ویژگی‌ها: این رنگ‌ها به صورت ذرات بسیار ریز در آب معلق هستند و برای رنگ‌آمیزی الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر، نایلون و استات سلولز استفاده می‌شوند.
- مزایا: طیف رنگی گسترده، ثبات نوری خوب.
- معایب: ثبات شستشوی متوسط (بسته به نوع رنگ)، نیاز به دما و فشار بالا برای رنگ‌آمیزی.
6. رنگ‌های خمی (Vat Dyes):
- ویژگی‌ها: این رنگ‌ها در ابتدا نامحلول هستند و باید در یک فرآیند شیمیایی به فرم محلول تبدیل شوند تا بتوانند به الیاف پارچه نفوذ کنند. پس از رنگ‌آمیزی، دوباره به فرم نامحلول تبدیل می‌شوند و در داخل الیاف تثبیت می‌شوند. برای رنگ‌آمیزی الیاف سلولزی مانند پنبه و کتان استفاده می‌شوند.
- مزایا: ثبات شستشو و نوری بسیار عالی، رنگ‌های عمیق و بادوام.
- معایب: فرآیند رنگ‌آمیزی پیچیده، نیاز به مواد شیمیایی خاص.
7. رنگ‌های گوگردی (Sulphur Dyes):
- ویژگی‌ها: این رنگ‌ها ارزان‌قیمت هستند و برای رنگ‌آمیزی الیاف سلولزی به رنگ‌های تیره مانند مشکی، سرمه‌ای و قهوه‌ای استفاده می‌شوند.
- مزایا: ارزان، رنگ‌های تیره و بادوام.
- معایب: ثبات نوری متوسط، ممکن است باعث آسیب به الیاف شوند.
